کشف الگوی زندگی که بتواند آرامش و امید را به انسان امروزی بازگرداند، به یک مطالبۀ عمومی تبدیل شده است. جریان‌ها و نحله‌های مختلف اعتقادی، الگوهایی را مطرح می‌کنند که یکی از آن‌ها الگوی «زندگی معنوی» است. در این مقاله سعی شده که با روش توصیفی تحلیلی مطالبِ به دست آمده از منابع کتابخانه‌ای، با تطبیق و سنجش مفهوم‌سازی و صورت‌بندی‌های معنویت، مهم‌ترین مبانی معرفت‌شناختی آن را بررسی کنیم. معنویت در معنای عام آن را می‌توان زیستن مبتنی بر اعتقاد به امور فراتر از ماده و استوار ساختن نظر و عمل در کلیۀ ابعاد زندگی مبتنی بر آن تلقی کرد. باوجودآنکه در قرآن واژه معنویت و مشتقات آن به کار نرفته است؛ اما با توجه به تأکید فراوان قرآن به ایمان و عمل صالح، می‌توان گفت معنویت در اسلام، به ارزش‌ها و مؤلفات زندگی مبتنی بر ایمان به حقایق فرامادی با محوریت خداوند دلالت دارد. بدین جهت معنویت با مفاهیمی همچون دین، عرفان و اخلاق نسبت می‌یابد. در اندیشۀ اسلامی پذیرش اصل واقعیت و امکان شناخت آن از مبانی معرفت‌شناختی معنویت است. با تکیه بر این اصل است که زمینۀ تشخیص و مهندسی زندگی برای انسان فراهم می‌آید و با کاوش و دریافت حقایق، اندیشه و عمل انسان جهت درست می‌یابد؛ اما مستحکم‌ترین مبنای معنویت اسلامی، وحی است که در قالب ایمان به خدا و عمل صالح در زندگی انسان مسلمان نمود می‌یابد.
)